In de roerige jaren twintig richten de broers Meeuwissen een kleine dakpakkenfabriek op in Echt, Midden-Limburg. Ondanks een aantal tegenslagen zoals een verwoestende brand, groeit de fabriek. De broers breiden uit en meer gebouwen op het terrein volgen. Er gaan zelfs geruchten dat de dakpannenfabriek, inmiddels handelend onder de naam ‘De Valk’, destijds de grootste van Europa was! Veertig jaar later is daar helaas weinig meer van over. De teloorgang van het fabriekscomplex leidt tot een algehele sluiting in 1979 en daarmee de finale leegstand van het complex.
Uniek Rijksmonument
De voormalige dakpannenfabriek bij de entree van het winkelhart in Echt is een uniek Rijksmonument in Limburg. Gemeente en bewoners van Echt maken zich al enkele jaren grote zorgen om het verval en leegstand van het historische gebouw. De gemeente is daarom blij met het initiatief van de eigenaar van het complex om het monumentale deel te restaureren en de totale locatie te transformeren.
Subsidie
Elk jaar kan er een herbestemmingssubsidie worden aangevraagd bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed voor monumenten. Hiermee wil de rijksoverheid het duurzaam gebruik van monumenten bevorderen. Zo zijn ook wij, in opdracht van exploitatiemaatschappij de Boer, gestart met het herbestemmingsonderzoek van deze voormalige dakpannenfabriek. Dit heeft gezorgd voor een dynamische samenwerking met de opdrachtgever, gemeente Echt-Susteren, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en HNS-Advies. Het studiegebied voor het herbestemmingsonderzoek richt zich op het voormalige fabrieksterrein met een tweetal Rijksmonumentale fabriekshallen.
Inventarisatie
Allereerst, ter voorkoming van nog meer verval, zijn er consolidatiewerkzaamheden verricht aan de twee monumentale hallen, zodat verdere achteruitgang per direct werd voorkomen. De fabriekshallen zijn vervolgens opgemeten, op foto vastgelegd en uitgewerkt tot maatvaste 3D bestaande toestand tekeningen. Ons BCT-team (Bestekken, Calculatie en Toezicht) stelde op basis van een technische opname een gebrekenplan en op basis van de restauratierichtlijnen een restauratieplan op. Vervolgens zijn deze plannen voor de opdrachtgever vertaald naar een technische omschrijving en een begroting.
Restauratie
De twee monumentale fabriekshallen, Loods 14, gelegen haaks op de Aasterbergerweg en de Galerij, worden volgens de restauratierichtlijnen gerestaureerd. Tijdens eerdere sloopwerkzaamheden heeft het ‘kopgebouw’ aan de Aasterbergerweg schade opgelopen en wordt derhalve gereconstrueerd. Uit het bouwhistorisch onderzoek blijkt dat het ‘kopgebouw’ verschillende kapvormen heeft gekend. Wij hebben ervoor gekozen om het ‘kopgebouw te reconstrueren naar het recentste straatbeeld uit de jaren ’80.
“Er is geen beter middel tegen verval van oude gebouwen dan een goede bestemming”
– Jonkheer Victor de Stuers (1872)
Herbestemmingsvisie
Het toekomstig voortbestaan van een monument is afhankelijk van passend gebruik in combinatie met een goede economische drager. In samenwerking met de gemeente Echt-Susteren en de Provincie Limburg zijn de ontwikkelkaders hierop afgestemd. De gemeente Echt-Susteren heeft een nieuwe centrumvisie voor het kernwinkelgebied van Echt opgesteld. De bestaande versnipperde structuur van functionerende winkels en leegstaande winkels wordt getransformeerd tot een vernieuwd compact winkelcentrum.
Foodmarket en horeca
Door het realiseren van een foodmarket draagt de voormalige dakpannenfabriek de Valk bij aan het actualiseren van het winkelaanbod. Een uitgevoerde marktverkenning bevestigd dat ambachtelijke voedselgerelateerde winkels en horeca deze behoefte kunnen versterken, zowel op lokaal als regionaal niveau. De grote foodmarket is gebaseerd op een beproefd concept en gebouwstructuur. Uit onderzoek blijkt dat deze functie niet in de monumentale hallen past. De foodmarket wordt daarom als nieuwbouwcomponent gerealiseerd, die de historische structuur oppakt van de voormalige productiehallen. De ambachtelijke voedselgerelateerde bedrijven zullen ondergebracht worden in de Galerij, parallel aan de Aasterbergerweg. De nieuwbouw en de Galerij worden tegen elkaar en in onderlinge samenhang ontwikkeld. Loods 14, haaks op de Aasterbergerweg, wordt aan de voorzijde bestemd tot horecagebouw.
Gouden toekomst
Deze nieuwe herbestemmingsvisie is een grote stap richting een gouden toekomst waarbij het behoud van de Rijksmonumenten verzekerd is. Naar alle waarschijnlijkheid starten de restauratiewerkzaamheden in 2020. Een nieuwe, waardevolle impuls voor het centrum van Echt.